De Noordzee, voedster van de Waddenzee, is drukbevaren. Er wordt gevist, olie- en gaswinning is gaande, in de komende decennia zal het aantal windparken groeien. Het wordt drukker, en dus ook gevaarlijker. Een scheepsongeluk kan een scheepsramp worden, een olieramp. Eerst op de stranden aan de Noordzee-kant, niet veel later stroomt die olie de geulen en prielen binnen van werelderfgoed Waddenzee (Wattenmeer, Vadehavet). De schade aan planten, vissen, vogels, en aan de toeristische economie valt nauwelijks te schatten. Tal van organisaties houden dan ook de wacht. Maar hoe te handelen als de ramp aan de man is, hoe te coördineren en te coöpereren? Het is wijs om dat af en toe te trainen.

September 2017, onder de codenaam Olie Alert Waddenzee hield Rijkswaterstaat (op zee het bevoegd gezag) een drie-daagse oefening, qua schaal een primeur. De Noordzee, de Waddenzee, en ook het strand van Schiermonnikoog waren train-toneel. Het scenario verliep stapsgewijs. De oefening begon op de Noordzee, zo dicht mogelijk bij het gesimuleerde incident. De (surrogaat) olie werd bestreden met indrukwekkende apparaten zoals schermen en veegarmen. Deel twee van de oefening was het opruimen van olieresten in de ondiepe zeegaten. Tenslotte werd werk gemaakt van het schrobben van het strand, daar waar land en zee elkaar ontmoeten. Meer dan 100 vrijwilligers volbrachten kordaat hun taak.

Een weekend oefenen. Het begon goed, het weer was namelijk slecht, echt Noordzee-weer. Regen, harde wind, en koud voor de tijd van het jaar. Wat deed de stroom, het tij en de tijd? Heel in de verte waren de vegende schepen actief in een soort niemandsland, onzichtbaar voor het blote oog. Spijtig want de voorlichters hadden uitgedacht om de buitenwacht te informeren via een gezelschap embedded journalists. Het strand bood uitkomst. Manschappen in groene pakken (Korps Nationale Reserve) bedienden andere manschappen, gehuld in gele pakken (gerekruteerde vrienden van de Waddenvereniging, vrienden van Rottum, – Natuurmonumenten, – Staatsbosbeheer, en bewoners van Schiermonnikoog). De gele figuranten werden geacht om natural te bezemen: handarbeid, vegen met eigen armen, van oefen-olie gekneed uit houtsnippers. De wind wakkerde aan, de regen bleef. Buiten verdwenen de oliesnippers onder het schuim van de zee. Binnen serveerde groen koffie aan geel. Gelukkig, op de valreep kwamen de bestelde camera’s aangereden, doorweekt maar ervaren genoeg om snel wat beelden te maken. Kon de wereld toch nog getoond worden hoe alert men handelde wanneer een échte ramp zich zou voltrekken. Een wijze les.

Was gehuld in geel, Marinus van Dijke (vriend van Rottum)