Drenkelingenhuisje
Dit huistype is van origine een Amerikaanse vinding, locatie Newfoundland. Later aan Britse en Noorse kusten, weer later geïmporteerd op verschillende onbewoonde platen in het Waddengebied zoals Engelsmanplaat, Rottummerplaat, ook op Memmert, het Duitse Griend. ‘Op’ Terschelling vanaf 1863, op de toen nog los gelegen Boschplaat. 1962: een zware storm sloeg dit vluchthuis aan diggelen. Een replica van deze schuilhut werd in 1999 gebouwd als eilander erfgoed. Na herhaalde stormaanvallen verhuisde het in 2015 naar een nieuwe plaats: Paal 23.500. Eerder al noteerde Cor Bruijn in Arjen: “Een hevige storm baljaart grauwend om de hut en bonkt met harde knoken tegen de wanden. … De aarde beeft in zijn diepste fundamenten”. In het licht van dat geweld staat de kleine hut symbool voor gastvrijheid. ‘De deur altijd op een kier’, is een houding, uitkomst van een aanhoudend beschavingsoffensief onder ‘wrak-zuchtige’ kustbewoners. Het ‘huis van de onbekende eigenaar’ is een topos in de internationale zeevaartliteratuur.
Gids: Adriaen Coenen (1514-1587)
Coenens Visboeck (rond 1580) is een schoolvoorbeeld: encyclopedie, bestiarium, zee-streekbeschrijving, een mooie mix van tekst en beeld, een kunstenaarsboek voor de term bestond. Een verzameling dieren, deels met eigen ogen gezien, sommige van horen zeggen of zomaar uit de lucht geplukt, af en toe overgeschreven uit andermans werk zoals dat van zijn tijdgenoot Olaus Magnus (1490-1577). Coenen wist ook van de zeemeermin, de verleidelijke sirene, de vrouwelijke slechterik die schepen deed stranden om de buit te roven, een verhaal zo oud als de zee. Onderwateronzin? Neen. Coenen ordende het zeerijk op zijn manier, het was en is aan de lezers om die orde – de legenda – te ontcijferen. Samen met zijn tijdgenoot Pierre Belon (1517-1564) zette Coenen de toon voor een rijke traditie van vogel-, vissen- en kwallenboeken. Tekenwerk van niveau dat navolging vond bij erflaters van wereldfaam: Alexander van Humboldt, Ernst Haeckel, of hier te lande, in de meer recente planten-boeken van Victor Westhoff bijvoorbeeld.
