Vuurtorens zijn veilig en gevaarlijk tegelijk. Veilig: dergelijke torens zijn waarschuwingslichten, elk met een eigen karakter. De Brandaris is opzettelijk als vuurtoren gebouwd, een stadse investering ten dienste van een behouden scheepvaart. Huidige hoogte van de lamp: ruim 55 meter boven zeeniveau, reikwijdte van het licht bij normaal zicht: 54 kilometer, pakweg 30 zeemijl. Gevaarlijk: in de jaren 1920 raakten in het draailicht gevangen trekvogels gedesoriënteerd. Uitgeput sneuvelden ze, bij duizenden. De dode vogels kwamen de vogelvorsers van pas, als materiaal voor pionierend virusonderzoek. Her en der leven de dood-vliegers nog voort, ooit gebruikt als kunstig opgezet studiemateriaal voor de klassieke taxonomie. Die kijk op vogels werd achterhaald toen bleek dat onderzoek aan levende dieren in de levende natuur antwoorden bood op vragen die daarvoor niet werden gesteld.

Gids: Brandaan (vroeg-Middeleeuws, Ierland)

Aannemelijk lijkt dat Brandaris verwijst naar Brandaan, Richard Keany schrijft in zijn Navigations (2006): “In de oudheid stonden Ierse geleerden bekend om de beoefening van de ‘navigatio’ … een boottocht … een rondreis met afvaart en wederkeer. Alleen wie weerkeert kan vertellen.” Het reisverhaal van Sint Brandaan die leefde in de vijfde eeuw is in de twaalfde eeuw opgetekend. De legendarische abt uit kwam uit Clonfert, Ierland. Na vernietiging van een boek draagt God hem op te reizen tot hij alle wonderen der schepping die weer had beschreven. Sint Brandaan zeilde westwaarts, en terug.
In zijn boek, Aan de rand van de wereld (2014) is Michael Pye benieuwd: ‘hoe (maakte) de Noordzee wie we zijn’. Een citaat: ”De Ieren vertelden vreemde, stichtelijke verhalen over zeereizen, die imrama werden genoemd.” Zulke verhalen scheppen een werkelijkheid: Brendan Island zwierf nog eeuwenlang rond over de kaarten van de Atlantische Oceaan. Zwervende vogels, dito eilanden, zwervende denkers. Keaney: “Onderricht in de tekens van het ongewone was het doel, om daarmee opmerkzaam te worden op de betekenis van de eigen tijd en omgeving, zowel in geografisch als spiritueel en intellectueel opzicht.” Een adagium dat klinkt als dat van UNESCO (ter bevordering van education, science and culture) maar dan mooier. De zee als cultuurlandschap, dat is een leerzame onderneming.