Richtingzoeken

Jac. P. Thijsse noemde dit ooit onbewoonde eiland, één van de ‘naakte stukken Nederland’. De Bosch, later de Boschplaat kreeg in 1972 een Europees diploma als natuurreservaat. Op het nippertje, lang klonk het begerig parool: ontginnen. Er rouleerden droogmaak-plannen voor landbouwareaal, met als voorbeeld de Eierlandse polder op Texel. Ook een verleidelijke optie: militair oefenterrein voor straaljagers. Uiteindelijk werd het gebied als ‘natuur’ in cultuur gebracht. Naakt was de plaat al lang niet meer, inmiddels was het bedekt met een stelsel van greppels, met een stuifdijk, een drenkelingenhuis, een kaap, een 4-tal eendenkooien en een veldstation. Vanaf de jaren 1920 hielden vogelwachters een oogje in het zeil. Natuuronderzoekers waren er te gast. Een tweede diploma: Natura 2000-gebied, een ‘plaatsnaam’ die zijn gewicht ontleend aan de zogeheten Vogel-en Habitatrichtlijn (sinds 1979, herzien in 1992). In 2015 werd de Boschplaat vereerd met nog een titel: Dark Sky Park, een plaats waar we leren kijken in de donkerte. Het perspectief is verticaal, opwaarts. Omdat licht ons zicht hier niet vervuilt, oefent het dwalend oog zich haast als vanzelf in het oriënteren op de sterren. Overnachten met in het achterhoofd de winst van de aller nieuwste apparaten die ons ten dienste staan: lichtmeter, verrekijker, periscoop, Gps, LOFAR … luister mee met het Grote Oor van Burum ietsje verderop, dat niet alleen hoort wat de oertijd van het universum heeft te zeggen maar ook ‘harde’ cijfers verstrekt over bodemdaling en aardbevingskans. We zijn benieuwd naar de wereldkaart van de donkerste plekken op aarde, gezien vanuit de lucht, verticaal neerwaarts.

Gids: Marcel Minnaert (1893-1970)

Geboren te Gent, België. Eerst bioloog, toen astrofysicus, altijd leraar. Eerst fervent flamingant, later esperantist, pacifist en marxist. Immer geëngageerd wetenschapper. In het bijzonder geëerd als sterrenkundige, met als hoogtepunt zijn functie van cartograaf van de achterkant van de maan (beloond met een eigen krater). Bij velen vooral bekend als schrijver van De natuurkunde van ’t vrije veld (3 delen, 1937-1942).
De resumerende woordenlijst maakt van elk vrij veld een paradijs voor nieuwsgierigen. In deel 1, onder de A: Astronomische schemering en Avondrood. Onder de M: Maan aan de kim en Melkweg. En onder de N: Nabeelden, Nachtschemeringsschijn. Of neem deel 2, onder de A: Aardbevingsgeluiden en Afstand der wolken. Onder de N: Nachtvorst en Noorderlicht. En onder de Z: Zand, zingend en Zee: het ruisen van de -.